Zaczynając od Koloseum ruszyliśmy śladem Rzymu starożytnego - zobaczyliśmy także Palatyn, Forum Romanum, Forum Trajana, teatr Marcellusa i wiele innych, trafiło się też troche baroku - zapraszamy!

RZYM STAROŻYTNY

Przy planowaniu naszego zwiedzania Rzymu skorzystaliśmy z porad na stronie www.rzym.it gdzie znaleźliśmy program zwiedzania na 4 dni :) Znajduje się tam dokładny opis trasy do zwiedzania wraz mapami - polecamy! Jeden z dni zaproponowanych do zwiedzania to Rzym starożytny - zwiedzanie zaczęliśmy od Koloseum wysiadając na stacji metra Coloseo. Po odstaniu w kolejce po bilet (dorośli cena 12EU, dzieci do 18 lat gratis) weszliśmy - warto pamiętać, że 4 różne kasy gdzie można kupić bilet kumulowany  Koloseum-Palatyn-Forum Romaum - znacznie miejsza kolejka jest przy kasach Palatynu i Forum Romanum - weszliśmy...

KOLOSEUM

Koloseum - w starożytności Amfiteatr Flawiuszów (łac. Amphitheatrum Flavium, Colosseum) – amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez cesarzy z dynastii Flawiuszów. Jest to eliptyczna budowla o długości 188 m i szerokości 156 m, obwodzie 524 m, wysokości 48,5 m, z pojemną widownią, która mogła pomieścić pomiędzy 45 a 50 tysiącami widzów (według iluminacji późnorzymskiej „Chronografii z 354 roku n.e.”, która powstała na zlecenie bogatego rzymskiego chrześcijanina Walentiusza, pojemność Koloseum wynosiła około 87.000 osób) z galeriami komunikacyjnymi oraz areną z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewnętrznym zastosowano spiętrzenie porządków (najniższa kondygnacja w porządku toskańskim, druga w jońskim, trzecia w korynckim). Trzy niższe kondygnacje związane są z konstrukcyjnym układem arkad, czwarta, najwyższa została zaopatrzona tylko w małe okna. Od strony wewnętrznej budowla jest pięciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako układ pomieszczeń wydzielonych pomiędzy filarami, ścianami, ze sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi. Umieszczono tam bufety, szatnie, natryski, pomieszczenia dla gladiatorów, klatki dla zwierząt, korytarze. Wokół areny wzniesione było podium. Do Koloseum prowadziło 80 ponumerowanych wejść (zachowały się oznaczenia wejść od nr XXIII do LIV), które zapewniały szybkie (przez ok. 6 minut) opuszczenie widowni przez widzów (jednak taką możliwość mieli tylko widzowie z dolnych i środkowych rzędów). Istniała też możliwość przykrycia całej widowni specjalną osłoną (velarium) w deszczowe lub bardzo słoneczne dni. Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, naumachie, polowania na dzikie zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Od połowy XVIII wieku Koloseum jest otoczone opieką jako miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan, wcześniej pozyskiwano z niego bloki kamienne jako materiał budowlany. Nazwa Koloseum została nadana we wczesnym średniowieczu od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego posągu Nerona przedstawionego jako Helios. W 445 zostało poważnie uszkodzone przez trzęsienie ziemi, a w 528 odbyły się tu ostatnie igrzyska. Pod koniec VI wieku wewnątrz amfiteatru wybudowano mały kościół, arenę przekształcono w cmentarz. Około 1200 rodzina Frangipani przejęła Koloseum i ufortyfikowała je, używając jako zamku. W 1349 w wyniku trzęsienia ziemi zawaliła się zewnętrzna część południowej ściany. W 1744 zostało ogłoszone miejscem męczeństwa chrześcijan. Od drugiej połowy XVIII wieku w Wielki Piątek odbywa się tutaj droga krzyżowa pod przewodnictwem papieża. 7 lipca 2007 obiekt został ogłoszony jednym z siedmiu nowych cudów świata.

Źródło: Wikipedia

PALATYN

Po wyjściu z Koloseum ruszyliśmy na pobliski Palatyn - mieliśmy już bilety, więc obyło się bez kolejek (chociaż tutaj ogonek naprawdę był niewielki). Rzym został zbudowany na siedmiu wzgórzach i jedno z nich - Palatyn to kolebka Rzymu - to na jego zboczu znajdowała się podobno grota, gdzie wilczyca wykarmiła założycieli Wiecznego Miasta, Romulusa i Remusa. To również w tym miejscu Romulus wyznaczył pierwotny zarys miasta. Na Palatynie zostały odnalezione najstarsze ślady rzymskiego osadnictwa, co potwierdza miejską legendę - badania archeologiczne potwierdziły, że właśnie na Palatynie mieściła się najstarsza osada rzymska zwana Roma Quadrata. To od nazwy Palatyn, która wywodzi się od imienia bogini pasterzy Pales, wzięła się nazwa „pałac”.. Miejsce to zyskało sławę siedziby książęcych domostw już za czasów rzymskich - na wzgórzu znajdowały się m.in. świątynia Wiktorii, świątynia Jowisza Statora, pałac Domicjana, pałac Septimusa Sewera, a także najstarszy pałac Domus Augustiana wraz z jego częścią zwaną Domem Liwii od imienia małżonki Augusta (Casa di Livia). W tym ostatnim znajdują się imponujące malowidła ścienne oraz mozaikowa posadzka. W czasach świetności Republiki Rzymskiej, Palatyn był ekskluzywnym miejscem, zamieszkałym przez senatorów. Znajdowała się również na nim główna siedziba cesarza. W dzisiejszych czasach na Palatynie odnaleźć można wiele pozostałości po jego dawnych mieszkańcach. Są to między innymi pozostałości pałacu cesarskiego Domus Tiberiana, a także wykopaliska, z pozostałościami różnych świątyń, na przykład Magna Mater poświęconej bogini płodności. Znajduje się na nim również dom Romulusa oraz cesarza Augusta i jego żony, Liwii. Część Palatynu zajmuje także wspaniały ogród Orti Farnesiani z drzewkami pomarańczowymi, pięknymi oleandrami i krzewami róż. Składa się on ze schodów, tarasów i wielu alei. Koniecznie trzeba zobaczyć z tarasów wspaniały widok na leżące niżej Forum Romanum, gdzie prowadzą schody...

 FORUM ROMANUM

Po podziwianiu widoków z tarasów Palataynu Forum Romanum to dosłownie „rynek rzymski” - był to najstarszy plac w Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu, który stanowiło centrum polityczne i towarzyskie Rzymu okresu republiki. Jego blask przyćmiła dopiero budowa Forum Augusta i całego kompleksu forów cesarskich.  W VIII wieku p.n.e. teren późniejszego forum pokryty był bagnami i dopiero działania melioracyjne związane ze zbudowaniem kanału odwadniającego – Cloaca Maxima w VII wieku p.n.e. spowodowały, iż Rzymianie łaskawszym okiem spojrzeli na uzyskane tereny. Pierwsze budowle stanęły tu za panowania Tarkwiniusza Pysznego. Za rządów Tuliusza Hostiliusza na forum powstała Kuria, zwana pierwotnie Kurią Hostiliusza, przebudowana a zarazem przeniesiona przez Juliusza Cezara. Mniej więcej z tego samego okresu pochodzą pierwsze zalążki Komicjum, które poddawane było kolejnym przebudowom. Jeszcze wcześniej, gdyż za panowania Numy powstała Regia, jednakże ściślejsze przekazy archeologiczne datują jej powstanie dopiero na okres V wieku p.n.e. Jedną z pierwszych historycznie pewnych budowli jest świątynia Saturna (Aerarium Saturni lub Aerarium Populi Romani). Budowla wzniesiona na wysokim podium zajmowała obszar prostokąta o powierzchni 20 na 40 m.  W 484 roku p.n.e. stanęła świątynia Dioskurów, utworzona po bitwie nad jeziorem Regiluus w 496 roku p.n.e. Z początków republikańskiego Rzymu pochodzi również mównica – Rostra. Mniej więcej z około 500 roku p.n.e. pochodzi natomiast stela z inskrypcją (Lapis Niger). Według przekazów w miejscu tym znajdował się grób założyciela miasta – Romulusa. Na forum znajduje się również studnia, zwana Lacus Curtius. Według jednego z przekazów, w 362 roku p.n.e. Marek Kurcjusz miał się rzucić do rozpadliny powstałej nagle na środku Forum, po czym dziura zniknęła. W okolicach tej daty na forum wzniesiono także świątynię Zgody (Concordia Ordinum).  Z IV wieku p.n.e. pochodzi również więzienie (tulianum zwane również „więzieniem mamertyńskim”). Kolejną budowlą była bazylika Emiliusza (Basilica Aemilia) powstała w 179 roku p.n.e. z inicjatywy konsulów Marka Emiliusza Lepidusa i Marka Fulwiusza Nobilora.  Na okres II wieku p.n.e. przypada również ustawienie płyty wskazującej środek stolicy (Umblicus Romae). Ponadto na płycie określono również odległości pomiędzy głównymi miastami Imperium.  W 121 roku p.n.e. na forum wzniesiono pierwszy z łuków triumfalnych. Był to łuk Fabiusza wzniesiony przez Kwintusa Fabiusza Allobroga, po zwycięstwie nad Allobrogami. Niestety nie zachował się do naszych czasów. W 78 roku p.n.e. zbudowano archiwum państwowe (Tabularium), w 29 roku p.n.e. konsekrowano świątynię Boskiego Juliusza, poświęconą pamięci ubóstwionego przez Senat Juliusza Cezara. W tym samym roku na forum stanął Łuk Augusta, celem uczczenia zwycięstwa nad Antoniuszem. W 20 roku p.n.e. Oktawian August wzniósł pozłacaną milarię (Milliarium Aureum), wyznaczającą początek wszystkich dróg.  Za panowania Tyberiusza, wzniesiono kolejny łuk – Łuk Tyberiusza, dla upamiętnienia odzyskania prze Germanika znaków legionowych utraconych w lesie Teutoburskim. Na lata panowania Flawiuszy przypada wzniesienie świątyni Wespazjana. W 85 roku n.e. na placu forum stanął także łuk Tytusa.  W 141 roku n.e. Antoninus Pius wybudował świątynię Faustyny, poświęconą niedawno zmarłej żonie. Po jego śmierci w 161 roku n.e. świątynię przemianowano na świątynię Antoninusa i Faustyny. Po 30 latach, po wielu wiekach przebudowy, swoją obecną formę otrzymała świątynia Westy. Obok świątyni ulokowano dom westalek (Atrium Vestae).  W 212 roku n.e. powstał łuk Septymiusza Sewera, który upamiętnienia zwycięstwa Septymiusza nad Partami. W 283 roku n.e. pożar niemal doszczętnie strawił Forum Romanum, w wyniku czego nowe budowle uświetniły forum dopiero w IV wieku n.e. Wspaniałość miejsca przywrócił Dioklecjan, budując w okolicach łuku Septymiusza Sewera pomnik tetrarchów, który nie zachował się do naszych czasów, poza małymi figurami tetrarchów.  W latach 308 – 313 n.e. powstała Bazylika Maksencjusza. Inicjatorem budowy był jeszcze Maksencjusz, jednakże oddanie do użytku przypadło Konstantynowi, z tego też względu, często zwana jest również Bazyliką Konstantyna. Mniej więcej z tego samego okresu pochodzi świątynia Romulusa, ku pamięci zmarłego w 307 roku n.e. syna Maksencjusza. Ostatnią budowlą wzniesioną na planie Forum, była kolumna Fokasa, ustawiona w 608 roku n.e. przez cesarza bizantyjskiego Fokasa.

Źródło: imperiumromanum.edu.pl

FORUM TRAJANA

Z Forum Romanum wyszliśmy na ulicę Via dei Fori Imperiali, a z niej już było widać Kolumnę Trajana nieopodal Ołtarza Ojczyzny. Forum Trajana to największe (zajmuje plac o wymiarach ok. 300 na 185 m) i najpóźniej zbudowane rzymskie forum w sąsiedztwie Forum Augusta i Forum Cezara, pomiędzy wzgórzami Kapitol i Kwirynał. Zaprojektowane przez architekta Apollodora z Damaszku, oddane zostało do użytku 18 maja 113 roku n.e. Na Forum Trajana składały się rynek z bazyliką i świątynią, hale targowe i sam plac. Forum miało kształt zbliżony do prostokąta i znajdowało się między Forum Augusta, forum Cezara oraz zboczami Kapitolu i Kwirynału; w ten sposób wszystkie fora cesarskie zostały połączone w jeden kompleks architektoniczny. Na Forum Trajana wchodziło się przez monumentalną bramę - łuk tryumfalny. Plac wyłożony był marmurowymi płytami, po bokach znajdowały się portyki z figurami Daków oraz portretami sławnych Rzymian. Pośrodku placu stał ogromny posąg Trajana na koniu. Bazylika Ulpia (nazwana tak od rodowego imienia Trajana) należała do największych w Rzymie. Znajdowały się w niej zapewne posągi cesarzy, a dwa wyjścia w ścianie tylnej prowadziły do dwóch bibliotek - łacińskiej i greckiej. Biblioteki nie były duże i miały podwójne ściany. W ten sposób chciano zabezpieczyć książki przed wilgocią. Pomiędzy nimi ustawiono wysoką na 30 m Kolumnę Trajana. Od strony północno-zachodniej znajdował się mały, półokrągły plac. Następca Trajana, Hadrian, rozkazał tam wybudować świątynię Boskiego Trajana. Po stronie północno-wschodniej mieściły się Hale Targowe Trajana, zbudowane nieco wcześniej niż samo forum.

OŁTARZ OJCZYZNY

Z Forum Trajana to juz praktycznie tylko krok na Plac Wenecki. To jeden z najbardziej znanych rzymskich placów, głównie za sprawą znajdującego się przy nim Ołtarza Ojczyzny. Ale przy placu znajdują się również inne budynki - Pałac Wenecki (Palazzo Venezia), który powstał w XVI w. dla weneckiego duchownego - kardynała Barbo. Po dojściu do władzy Mussoliniego w pomieszczeniach pałacowych znajdowała się jego rezydencja, zbudowany w IV wiekukościół św. Marka (San Marco), budynek towarzystwa ubezpieczeniowego - znajduje się drugiej stronie placu, a wzorowany był na pałacu Weneckim - w tym budynku mieszkał i zmarł Michał Anioł oraz Pałac Bonapartego - znajduje się na wprost Ołtarza Ojczyzny, a był własnością Letycji Ramolino Bonaparte - matki Napoleona. Oczywiście nad placem dominuje Ołtarz Ojczyzny (Altare della Patria, il Vittoriano) jest on pomnikiem króla Wiktora Emanuela II i Grobem Nieznanego Żołnierza. Pomnik został zbudowany dla uczczenia zjednoczenia Włoch. Pomnik jest udostępniony dla zwiedzających, a w jego wnętrzach mieszczą się muzea, m.in. Museo del Risorgimento ze zbiorami upamiętniającymi historię walk o zjednoczenie Włoch. Ołtarz Ojczyzny powstał w latach 1885 – 1911. W 1921 dobudowano Grób Nieznanego Żołnierza. Jest to zarazem pomnik króla Wiktora Emanuela II i Grób Nieznanego Żołnierza (Altare della Patria, popularnie il Vittoriano). Monumentalna budowla z białego marmuru projektu Giuseppe Zaconiego – został on zbudowany dla uczczenia zjednoczenia Włoch. Na cokole ustawiono dwunastometrowy pomnik króla na koniu, a pod nim stoi płaskorzeźba bogini Rzymu na złotym tle. Poniżej, przy Grobie Nieznanego Żołnierza płonie ogień, a żołnierze trzymają wartę. Budowlę zamyka półokrągły portyk z kolumnami, spod których roztacza się panorama Rzymu oraz widok na Plac Wenecki. Budowla jest imponująca i robi wrażenie, ale jest wokół niej sporo kontrowersji. Ołtarz Ojczyzny wzniesiono na wzgórzu Kapitolu na ruinach świątyni Jowisza, niszcząc prawdopodobnie cenne zabytki ze starożytności. Nie wszyscy są także orędownikami jej XIX-wiecznego neoklasycystycznego stylu - jest określana tak jak „mydelniczka”, „maszyna do pisania”, „tort weselny” i „sztuczna szczęka”... Nam się jednak spodobał - nie za często widzimy budowle z białego marmuru...

TEATR MARCELLUSA

Teatr Marcellusa był to teatr rzymski, wzniesiony w I wieku p.n.e. w południowej części Pola Marsowego w Rzymie. Miejsce pod ten obiekt zostało wyznaczone już przez Juliusza Cezara, jego zabójstwo w 44 p.n.e. spowodowało jednak przerwanie prac. Wznowił je Oktawian August, dedykując budowlę swojemu przedwcześnie zmarłemu w 23 p.n.e. siostrzeńcowi Markowi Klaudiuszowi Marcellusowi. W 17 p.n.e. teatr był areną uroczystości związanych z ludi saeculares, oficjalne zakończenie budowy miało jednak miejsce dopiero w 13-11 p.n.e. Jest to jedyny teatr w Rzymie, który przetrwał do naszych czasów, zachowując – przynajmniej częściowo – swój wygląd zewnętrzny. Budowla odzwierciedla sposób, w jaki Rzymianie zaadaptowali grecki wynalazek: zewnętrzna ściana wznosi się na trzy kondygnacje, co wynika z faktu, że teatr wzniesiono na płaskim miejscu, a nie w zagłębieniu terenu. Pierwsza kondygnacja zbudowana jest w porządku doryckim, druga w jońskim, a trzecia w korynckim. Pojemność obiektu ocenia się na 10-14 tysięcy widzów. To właśnie na teatrze Marcellusa wzorowano się budując Koloseum. Nieopodal stoi Wielka Synagoga – to największa synagoga znajdująca się w Rzymie, ale widzieliśmy ją tylko z zewnątrz. Synagoga została zbudowana w latach 1901-1904 w stylu eklektycznym, według projektu architektów Vincenza Costy oraz Osvalda Armanniego.

Źródło: imperiumromanum.edu.pl

PLAC CAMPO DI FIORI

Spod teatru Marcellusa ruszyliśmy na plac Campo di Fiori - w starożytnym Rzymie miejsce placu było wolną przestrzenią pomiędzy Teatrem Pompejusza a rzeką Tyber. W XIII wieku na południu placu zamieszkała rodzina Orsini, niemniej aż do XV wieku plac zachował polny charakter - był poprostu łąką. Pierwszym kościołem położonym przy nim był wybudowany podczas pontyfikatu Bonifacego IX (1394–1404) kościół Świętej Brygidy, co rozpoczęło proces przekształcania tego obszaru w teren zabudowany. W roku 1456 podczas pontyfikatu papieża Kaliksta III plac został wybrukowany, co było częścią większego projektu inwestycji w rejonie Parione. Był to skutek rozbudowy budynków przy nim stojących, stało się to również przyczyną kolejnych prac architektonicznych. Przebudowano wówczas pałac rodziny Orsini, powstał przy nim także pierwszy nowo wybudowany w Rzymie pałac renesansowy Palazzo della Cancelleria (widoczny poniżej w prawym rogu na rycinie Giuseppe Vasi). Plac od średniowiecza był miejscem targowym oraz miejscem rozwoju kultury ulicznej. Otaczające go ulice noszą nazwy zaczerpnięte od nazwisk znanych rodzin kupieckich i rzemieślniczych – Via dei Balestrari (wytwórców kusz), Via dei Baullari (handlarzy kawą), Via dei Cappellari (wytwórców kapeluszy), Via dei Chiavari (ślusarzy) i Via dei Giubbonari (stolarzy). Podczas pontyfikatu Sykstusa IV plac stał się elementem drogi łączącej Bazylikę św. Jana na Lateranie z Watykanem (łącznie z Via Florea i Via Pellegrino). Skutkiem tego był napływ znaczących osobistości i dalszy rozwój placu: dwa razy w tygodniu (w poniedziałki i soboty) odbywał się tutaj przynoszący znaczne zyski handel końmi. W tym okresie powstało także wiele zajazdów, hoteli i sklepów usytuowanych przy Campo de' Fiori. Plac był także miejscem egzekucji; na rycinie Giuseppe Vasi widoczny jest stały szafot. To tutaj 17 lutego 1600 roku został spalony na stosie przez inkwizycję filozof dominikanin Giordano Bruno z powodu głoszonych przez siebie heretyckich poglądów. Aby upamiętnić tę tragedię, w roku 1887 Ettore Ferrari stworzył poświęcony mu pomnik, stojący w centrum placu. Giordano Bruno przedstawiony jest na nim stojący twarzą w stronę Watykanu. Wyburzenie części kamienic w roku 1858 przyczyniło się do powiększenia placu. Od roku 1869 znajduje się tutaj targ z warzywami oraz kwiatami. Znajdująca się na nim antyczna fontanna służy jako źródło wody dla kwiatów. Inskrypcja na niej, FA DEL BEN E LASSA DIRE (Pomagaj i pozwól rozmawiać), wpisuje się w legendę miejsca. My oczywiście z placu mamy swoją własną legendę - spotkaliśmy tam pracującego na placu rodaka, który opowiedział nam o kręconym tam na jego straganie filmie "Zakochani w Rzymie"... :)

Źródło: Wikipedia

Tak opisywał plac Campo di Fiori w swoim wierszu Czesław Miłosz:

W Rzymie na Campo di Fiori

Kosze oliwek i cytryn,

Bruk opryskany winem

I odłamkami kwiatów.

Różowe owoce morza

Sypią na stoły przekupnie,

Naręcza ciemnych winogron

Padają na puch brzoskwini.

Tu na tym właśnie placu

Spalono Giordana Bruna,

Kat płomień stosu zażegnął

W kole ciekawej gawiedzi.

A ledwo płomień przygasnął,

Znów pełne były tawerny,

Kosze oliwek i cytryn

Nieśli przekupnie na głowach.(...)
 

PIAZZA NAVONA I FONTANNA CZTERECH RZEK

 Plac Navona powstał z inicjatywy papieża Innocentego X na ruinach starożytnego stadionu Domicjana. Stadion został zbudowany na Polu Marsowym w 86 r. Przeznaczony był do rozgrywania konkurencji atletycznych typu greckiego – tak zwanych „agoni”. Jego rozmiary: 54,0 m × 276,0 m, zostały zachowane przy projektowaniu zabudowy placu. Fragmenty ruin stadionu (część trybun) są zachowane w piwnicach budynku w północnej części placu. Aktualną zabudowę plac zawdzięcza papieżowi Innocentemu X, który powierzył Francesco Borromini sporządzenie projektu rozbudowy pałacu i kościoła Sant'Agnese in Agone. Kościół zastąpił kaplicę z IV wieku zbudowaną w miejscu jej męczeńskiej śmierci (jej grób znajduje się w bazylice Sant'Agnese fuori le Mura). Budowa kościoła trwała w latach 1652–1670. Nieco wcześniej, w latach 1647–1651, Giovanni Lorenzo Bernini zbudował w centralnej części Placu fontannę Czterech Rzek (wł. fontana dei Quattro Fiumi). Fontanna została skomponowana wokół egipskiego obelisku sprowadzonego na polecenie papieża z ruin Cyrku Maksencjusza. Cztery postacie, wraz z elementami krajobrazu w postaci palm, zwierząt symbolizują cztery rzeki z czterech kontynentów. Rio de la Plata symbolizuje postać z podniesioną ręką, Dunaj i Europę wyobraża postać dosiadająca konia, personifikacja Nilu ma osłoniętą głowę (nie znano w tym czasie źródeł tej rzeki), Azję uosabia Ganges. Na placu umieszczono jeszcze dwie inne fontanny. Swój obecny kształt uzyskały dopiero w XIX wieku. W południowej części placu znajduje się fontanna del Moro z centralna postacią Maura, zaprojektowaną przez Berniniego. Otaczają ją delfiny i inne morskie zwierzęta dodane w XIX wieku. W północnej części Placu zlokalizowano fontannę Neptuna (fontana del Nettuno) z grupą morskich nimf. Fontanna została zaprojektowana przez Giacomo della Porta w XVI wieku. Figurę Neptuna dodano w 1878 roku.

Źródło: Wikipedia

PANTEON

Panteon to świątynia powstała w 125 roku n.e. ku czci siedmiu najważniejszych bóstw rzymskich. Funkcjonuje także nazwa Pantheum. Budowla ta została ufundowana przez Marka Agryppę i na jego polecenia zaprojektowana. Konstrukcja powstała na Polu Marsowym na miejscu byłej świątyni ku czci boskich patronów Rzymu wybudowanej w roku 27 p.n.e. i zniszczonej w pożarze w 80 roku n.e. Cesarz Domicjan odbudował budowlę, jednak ta uległa ponownemu zniszczeniu w pożarze roku 110 n.e. W przebudowanym później (w latach 20. II wieku n.e.) przez Hadriana Panteonie pozostały inskrypcje Agrypy. Portyk Panteonu był wspierany przez dwanaście kolumn, każda wysoka na ok. 12 metrów, wykutych z jednego bloku szarego granitu z Egiptu. Kamień ten był niezwykle prestiżowy w antycznym Rzymie, gdyż wydobywano go tylko w jednym miejscu – na oddalonej o ponad 4 tysiące km od Rzymu – „Górze Klaudiusza, znajdującej się pośrodku wschodnio-egipskiej pustyni. Panteon powstał na planie koła i wyraźnie różnił się od poprzedniej świątyni. Zachowano jedynie oryginalny portyk, który nie został zniszczony w czasie pożaru w roku 80 n.e. Budową kierował Apollodoros z Damaszku, stracony później na rozkaz cesarza za skrytykowanie zaprojektowanej przez Hadriana, podwójnej świątyni Wenus i Romy. Panteon to rotunda o średnicy i wysokości wynoszącej 43 metry. Budowla pokryta jest ogromną kopułą odlaną z betonu, przy podstawie której grubość wynosi 7 metrów. Kopuła budowli posiada na szczycie centralny otwór, zwanym „okiem” (oculusem) o średnicy 9 metrów, który jest jedynym otworem oświetlającym wnętrze. Ponieważ otwór nie ma przykrycia, podłoga na środku jest lekko wklęsła z odpływem do zbierania deszczu. Podniebienie kopuły jest ozdobione pięcioma rzędami kasetonów.  Przed wejściem do świątyni znajduje się dobudowany trzyrzędowy portyk 16 kolumn w porządku korynckim o wysokości 14 metrów każda. 8 z 16 kolumn jest ustawionych w pierwszym rzędzie. Wieńczy go tympanon, pod którym widnieje inskrypcja M·AGRIPPA·L·F·COS·TERTIVM·FECIT. Do wnętrza Panteonu prowadzą potężne, ciężkie 20 tonowe drzwi odlane z brązu. Wyłożoną granitem oraz żółtym marmurem ścianę wewnętrzną przecina siedem równomiernie rozmieszczonych nisz dla siedmiu odlanych z brązu, bóstw: Jowisza, Marsa, Neptuna, Wenus, Merkurego, Saturna i Plutona. Panteon jest najlepiej zachowanym budynkiem z czasów starożytnego Rzymu. Niegdyś wewnątrz znajdował się ceremonialny ołtarz, gdzie zwierzęta były poświęcane i palone. Dym w czasie rytuału wydobywał się przez oculus, który nazywany był „wszystko widzącym okiem niebios”. W 202 roku n.e., budowla była reperowana za panowania Septymiusza Sewera i jego syna Karakalii o czym wiemy za sprawą zachowanej inskrypcji na na łukowej fasadzie. Budowlę w około 600 roku n.e. przejęli chrześcijanie, twierdzący że Panteon jest domem demonów. Przekształcili go w kościół katolicki pw. Santa Maria ad Martyres – Najświętszej Marii Panny od Męczenników.

Źródło: imperiumromanum.edu.pl

FONTANNA DI TREVI

Z Panteonu mijając kolumnę cesarza Marka Aureliusza trafiliśmy do fontanny di Trevi - płynne przejście od starożytności do baroku. Kolumna Marka Aureliusza została wzniesiona w latach 176-193 n.e. dla upamiętnienia zwycięstw zmarłego cesarza odniesionych nad plemionami barbarzyńskimi (Markomanów, Kwadów, Sarmatów i Jazygów). Wzorem dla jej twórców była Kolumna Trajana. Od końca XVI wieku na jej szczycie stoi figura św. Pawła Apostoła. Stąd już tylko krok do fontanny di Trevi -  to najbardziej znana barokowa fontanna w Rzymie. Została zbudowana z inicjatywy Klemensa XII w miejscu istniejącej wcześniej fontanny zaprojektowanej przez Leona Battiste Albertiego z 1435 r. Zasila ją woda doprowadzona akweduktem zbudowanym w 19 r. p.n.e. przez Agrypę, tym samym, który zasila fontannę Barcaccia znajdującą się u podnóża Schodów Hiszpańskich. W 1640 Urban VIII zainicjował dzieło przebudowy fontanny. Monumentalny projekt przedstawił Giovanni Lorenzo Bernini. Nie doszedł on jednak do skutku z powodu problemów finansowych dworu papieskiego. Klemens XII w 1732 ogłosił konkurs na nową fontannę. Papież wybrał projekt Niccolo Salvi. Prace trwały od 1735 do 1776. Sam autor projektu nie dożył zakończenia budowy. Forma tej barokowej fontanny przypomina fasadę budynku, ma 20,0 m szerokości i 26,0 m wysokości. Centralnymi postaciami fontanny są Okeanos i dwa trytony, będące symbolami Kastora i Polluksa. Bóstwo oceanów znajduje się na rydwanie zaprzężonym w dwa hippokampy (hybrydy konia i ryby), z których jeden jest spokojny, prowadzony przez trytona z prawej strony, tryton z lewej strony natomiast stara się okiełznać niespokojnego konia. Symbolizują one dwa odmienne stany morza (ciszy i sztormu). Cztery statuy umieszczone na balustradzie symbolizują cztery pory roku (są to dzieła Corsiniego, Ludovisiego, Pincellottiego i Queirolego). W sąsiednich niszach znajdują się kobiece postaci będące alegoriami Zdrowia i Obfitości. Legenda wiąże nazwę fontanny z imieniem Trevia noszonym przez dziewicę (łac. virgo), która odkryła źródło wody wykorzystane przy budowie akweduktu. Wodę doprowadzaną przez ten akwedukt do fontanny nazywa się Acqua Virgo.

Żródło: Wikopedia

SCHODY HISZPAŃSKIE

Schody Hiszpańskie zostały wzniesione w latach 1723–1725 według projektu Francesca De Sanctisa i Alessandra Specchiego, prowadzą one z placu Hiszpańskiego do kościoła Trinita dei Monti. Zostały ukończone na Jubileusz w 1725 roku i uroczyście zainaugurowane przez papieża Benedykta XIII. Na szczycie schodów znajduje się XVI-wieczny kościół Trinità dei Monti (kościół św. Trójcy), zbudowany według projektu Carla Maderna. Kościół i schody zostały sfinansowane przez rząd francuski, przyjęta nazwa wiąże się z lokalizacją ambasady hiszpańskiej. Schody Hiszpańskie mają 138 stopni - to jedne z najdłuższych i najszerszych schodów w Europie (ustępują pod tym względem Schodom Potiomkinowskim w Odessie). W budynku przy placu Hiszpańskim, usytuowanym po prawej stronie wejścia na schody, od czasów króla Jana III Sobieskiego do III rozbioru Polski w 1795 roku mieściła się polska ambasada. U podnóża stopni znajduje się niewielka fontanna Barcaccia (krypa, łódeczka) wykonana w 1623 r. przez Pietro Berniniego, ojca znanego Giovanni Lorenzo Berniniego. Fontannę zasilają wody doprowadzone akweduktem (tym samym, który zasila fontannę di Trevi). Fontanna jest pamiątką po powodzi, która miała miejsce na Boże Narodzenie w 1598 r. Wody Tybru wyrzuciły w tym miejscu łódkę.

Źródło: Wikipedia

PLAC DEL POPOLO

Wspinaczka na szczyt „schodów hiszpańskich” (135 schodów) jest wynagradzana przez trasę widokową, która rozciąga się na wzgórzu Pincio między schodami a tarasem widokowym nad placem Del Popolo. Tędy właśnie poszliśmy - oo drodze można zobaczyć pałac Villa Medici i park Villa Borghese. Na końcu trasy z tarsu podziwialiśmy widoki na plac Del Popolo. W czasach cesarstwa rzymskiego znajdował się on przy północnej bramie Murów Aureliana zwanej w starożytności Porta Flaminia. Przez lata plac był miejscem publicznych egzekucji - ostatnią z nich wykonano w 1826 roku. W roku 1589 papież Sykstus V umieścił na środku placu egipski obelisk (wysoki na 24 m.), przeniesiony z Circus Maximus. Był to obelisk wzniesiony przez Ramzesa II w Heliopolis, który do Rzymu został sprowadzony w 10 r. p.n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta. W 1818 przy podstawie obelisku zostały zamontowane rzeźby lwów. Aktualny układ placu został zaprojektowany w stylu neoklasycystycznym w latach 1811 - 1822 przez Giuseppe Valadiera. Przy północnej stronie placu stoi kościół Santa Maria del Popolo, zbudowany w 1099. Na szczególną uwagę zasługuje w nim - zaprojektowana przez Rafaela - kaplica Chigi. Natomiast przy południowej stronie placu znajdują się dwa bliźniacze kościoły, dedykowane Matce Bożej. Są to: Santa Maria dei Miracoli oraz Santa Maria in Montesanto.

POLECANE ARTYKUŁY: